بررسی نثر موزون در آثار داستان نویسان معاصر

چکیده نثر موزون نوعی ساختار و ویژگی سبکی است که از دیرباز در ادب فارسی مورد توجه واقع شده است. در این سبک نویسنده با کاربرد عناصر موسیقایی همچون وزن عروضی، وزن هجایی، جناس، سجع، اشتقاق و انواع تکرار کلام خود را آهنگین می سازد. نثر آهنگین در مسیر تحول و تطور خود به ادبیات معاصر نیز راه یافت و در آثار داستانی نویسندگان این دوره نمایان شد. در این پایان نامه به بررسی نثر موزون در آثار داستانی هوشنگ گلشیری، ابراهیم گلستان، تقی مدرسی و به آذین پرداخته شده است. این نویسندگان جهت آهنگین ساختن کلام خود از تمامی عناصر موسیقایی، البته با بسامدهای گوناگون بهره گرفته اند. در این داستان ها عنصر وزن در مقایسه با دیگر عناصر کاربرد بیشتری داشته است و ابراهیم گلستان در داستان های خود این عنصر بیش از دیگران سود جسته است. پس از وزن بیشترین آرایه ای که داستان نویسان جهت موسیقایی کردن کلام از آن استفاده نموده اند، آرای? تکرار کلمه است. هوشنگ گلشیری بیش از دیگران و تقریباً در تمامی داستان های آهنگین خود، با بسامد بالایی از این صنعت بهره گرفته است. پس از وی ابراهیم گلستان و به آذین تقریباً بطور برابر از این صنعت استفاده کرده اند. تکرار واج ، سجع و جناس پس از دو عنصر، با بسامد بالایی در آثار داستان نویسان قابل مشاهده است، اما آرایه های اشتقاق و تضمین بیت تأثیر بسزایی در ایجاد نثر آهنگین داستان ها ندارند. در این پایان نامه همچنین به تأثیر عناصر موسیقایی برجنبه های روایت داستان نیز پرداخته شده است و اینکه نویسندگان در زاویه های دید مختلف، در توصیف شخصیت، مکان و زمان و همچنین در گفتگوهای داستانی خود چگونه و تا چه اندازه از نثری موزون سود جسته اند. با بررسی این آثار مشاهده می شود که نویسندگان در شیوه های روایت خود و همچنین در توصیفاتی که در داستان ارائه می دهند، با بسامد بسیار بالایی از عناصر موسیقی ساز همچون تکرار، وزن، سجع و ... سود جسته اند.